Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Adalet Bakanlığı'nın 2026 yılı bütçe kesin hesabı görüşmelerine başlandı. Toplantıda konuşan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yargı teşkilatının 2025 yılı itibarıyla toplamda 11 milyon 397 bin 74 dosyada karar verdiğini belirtti. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 4'lük bir artışı göstermektedir.
Adaletin Önemi ve Reformlar
Bakan Tunç, adaletin insan onurunu koruyan, devletin ve milletin ayakta kalmasını sağlayan temel değerlerden biri olduğunu vurguladı. Adaletin insan hakları ve özgürlüklerinin teminatı olduğunu belirten Tunç, devletin varlık sebebinin adaleti sağlamak olduğunu ifade etti. Son 23 yıl içerisinde birçok reform gerçekleştirdiklerini dile getiren Bakan, hukuk devleti ilkesini güçlendiren, hak arama yollarını genişleten ve yargının ihtiyaç duyduğu fiziki ve teknolojik altyapıyı geliştiren önemli adımlar attıklarını kaydetti.
Yargı Reformu Stratejileri
Adalet Bakanı, Türkiye'nin son çeyrek asırda hukuk alanında büyük bir dönüşüm yaşadığını, bu süreçte temel kanunların yenilendiğini belirtti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 23 Ocak 2025'te kamuoyuna açıklanan Türkiye Yüzyılı Yargı Reformu Stratejisi'nin, hukukun üstünlüğünü esas alan bir adalet sistemi vizyonuyla hazırlandığını vurguladı. Bu strateji, 5 temel amaç, 45 hedef ve 264 faaliyetle geleceğe yönelik bir yol haritası sunmaktadır.
Yargı Süreçleri ve İstatistikler
Bakan Tunç, Adalet Bakanlığı'nın yargı süreçlerini hızlandırmak için hazırladığı 11. ve 12. yargı paketleri hakkında bilgi verdi. 11. Yargı Paketi ile ceza adaleti sisteminde güçlendirme, caydırıcılık ve bilişim suçlarıyla mücadele konularında düzenlemeler yapılması planlanıyor. 12. Yargı Paketi ise hukuk yargılamalarının makul sürede sonuçlanmasını amaçlıyor. Ayrıca, adli yargıda 2002 yılında 3 bin 581 olan mahkeme sayısının bugün 8 bin 681'e, idari yargıda ise 146'dan 239'a çıkarıldığını belirtti.
Yargı Teşkilatının Kapasitesi ve Kadın Hakim Sayısı
2025 yılı itibarıyla yargı teşkilatında, Cumhuriyet başsavcılıklarında 6 milyon 68 bin 751, ilk derece mahkemelerinde 3 milyon 935 bin, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 536 bin 865 ve temyiz mahkemelerinde 469 bin 466 olmak üzere toplam 12 milyon 10 bin 82 derdest dosya bulunduğunu aktaran Tunç, kadın hakim ve savcı sayısının 2002'de 1,847 iken 2024 itibarıyla 9,813'e ulaştığını belirtti. Türkiye, OECD raporlarına göre 2014 yılından itibaren kadın hakim oranını en çok artıran ülke olma özelliği taşımaktadır.
Yargı Süreleri ve Avrupa ile Karşılaştırmalar
Avrupa Konseyi Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) verilerine göre Türkiye, idari yargıda ilk derece mahkemelerinde ortalama görülme süresinin 168 gün olduğunu, bu sürenin Fransa'da 314, Almanya'da 408 ve İtalya'da 574 gün olduğunu belirtti. İstinaf mahkemelerinde Türkiye'deki ortalama süre 136 gün iken, İspanya'da 325, Fransa'da 329 ve Almanya'da 460 gün olarak kaydedilmiştir. Ceza mahkemelerinde ise ortalama yargılama süresi Türkiye'de 228 gün iken, İspanya'da 203, İtalya'da 355 gün olarak gözlemlenmektedir.
Bakan Tunç, tüm bu veriler ışığında Türkiye'nin, nüfus ve iş yükü açısından benzer Avrupa ülkelerine kıyasla daha olumlu bir yargı süreci yürüttüğünü ifade etti. Bu kapsamda, adaletin tecellisi için gereken adımların atılmaya devam edeceğini belirtti.
