Türkiye’de 1 Nisan 2026 tarihinde kullanıma sunulması planlanan 5G teknolojisi, sadece mobil internet hızını yükseltmekle kalmayacak; aynı zamanda akıllı şehir uygulamalarından trafik yönetimine, enerji verimliliğinden afet yönetimine kadar birçok alanda köklü değişiklikler gerçekleştirecek. Bu gelişmeler, şehir yaşamını daha verimli ve sürdürülebilir hale getirmeyi hedefliyor.
İTÜ'nün 5G Altyapısı ve Vizyonu
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 5G altyapısını 15 Nisan 2024 itibarıyla kullanmaya başlayarak bu alanda öncü kurumlar arasında yer alıyor. İTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Lütfiye Durak Ata, 5G teknolojisinin Türkiye'deki akıllı şehir uygulamalarını ileri bir seviyeye taşıyacağına dikkat çekiyor. Yüksek bant genişliği, ultra düşük gecikme süresi ve yoğun makine tipi haberleşme kabiliyeti ile şehirlerin daha akıllı ve duyarlı hale gelmesi mümkün olacak.
Trafik Yönetiminde Devrim
Prof. Dr. Ata, 5G teknolojisinin trafik yönetiminde de önemli bir rol oynayacağını vurguluyor. Araçlar, altyapılar ve yayalar arasındaki anlık iletişim sayesinde trafik yoğunluğuna hızlı tepki verilebilecek, bu da trafik akışının dinamik bir şekilde düzenlenmesine ve kaza riskinin azaltılmasına olanak tanıyacak. Ayrıca, uzaktan sürüş ve otonom araçlar için gerekli anlık ve güvenilir veri iletimi, 5G ile sağlanacak. Bu durum, ulaşım sürelerini kısaltacak ve yakıt tüketimini optimize edecek.
Enerji Verimliliğinde Yenilikler
5G teknolojisinin enerji verimliliği ve akıllı şebekelerin gelişiminde de kritik bir rol üstleneceği belirtiliyor. Prof. Dr. Ata, yüksek bağlantı kapasitesi ve düşük gecikme süresi sayesinde dinamik şebeke yönetiminin mümkün olacağını ifade ediyor. Yenilenebilir enerji santralleriyle tüketim noktaları arasında entegrasyon ve otomasyon, enerji verimliliğini artıracak yöntemlerin uygulanmasını sağlayacak.
Afet Yönetiminde Güçlü İletişim
Afet yönetimi alanında da 5G'nin sağladığı imkanlar dikkat çekiyor. Erken uyarı sistemlerinin güçlenmesi, su baskını sensörleri ve orman yangını gözlem kameraları gibi çeşitli algılayıcılardan gelen verilerin gecikmesiz bir şekilde yetkili birimlere aktarılması, afet anlarında hızlı müdahale için hayati önem taşıyor. Ayrıca, 5G'nin ağ dilimleme özelliği sayesinde afet anında etkin iletişim bantları oluşturulabilecek.
Kentsel Dönüşüm ve Veri Güvenliği
5G teknolojisi, kentsel dönüşüm süreçlerine de katkı sağlayacak. Binaların durumu, yerleştirilen sensörler aracılığıyla sürekli izlenebilecek ve şehirlerin dijital ikizleri oluşturulabilecek. Bu durum, imar planlarının ve altyapı yatırımlarının veriye dayalı bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanıyacak. Ancak, bu teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte siber güvenlik önlemlerinin önemi de artıyor. Prof. Dr. Ata, akıllı şehirlerde kullanılacak milyonlarca cihazın güvenli bir şekilde iletişim kurabilmesi için güçlü şifreleme, kimlik doğrulama ve güvenli bağlantı protokollerinin uygulanması gerektiğine dikkat çekiyor.
5G'nin Sektörlere Etkisi
Prof. Dr. Ata, 5G teknolojisinin imalat, enerji, eğitim ve sağlık gibi birçok sektörde dönüşüm sağlayacağını belirtiyor. Mobil haberleşme sistemlerinin sürekli bir gelişim içinde olduğunu ifade eden Ata, Türkiye’nin de 2030'larda 6G ve yapay zeka destekli ağ teknolojilerini benimsemesini bekliyor. 5G çalışmalarında, ağ verimliliğini artırmak ve enerji tüketimini optimize etmek için yapay zeka tabanlı çözümler üzerinde çalışmalar yürütülüyor.
İTÜ Ayazağa Yerleşkesi'nin 5G ağına sahip ilk kampüs alanı olmasının önemine dikkat çeken Prof. Dr. Ata, özel sektör ve akademi işbirliğiyle kurulan açık alan 5G ağı sayesinde araştırma ve geliştirme imkanlarının arttığını belirtiyor. Bu bağlamda, 5G Teknoloji Kampüsü’nde otonom otobüs projeleri ve akıllı şehir uygulamaları gibi çeşitli projeler üzerinde çalışmalar sürdürülüyor.
