Avrupalı uçak üreticisi Airbus, A320 uçaklarının uçuş kontrol verilerini etkileyebilecek yoğun güneş kaynaklı radyasyon nedeniyle binlerce uçağın yere indirilmesine neden olan önemli bir yazılım güncellemesi gerçekleştirdi. Bu durum, geçtiğimiz ekim ayında ABD ile Meksika arasında uçan bir JetBlue Airways uçağının aniden irtifa kaybetmesi olayının araştırılması sonucunda ortaya çıktı. Airbus, bu olayın ardından havacılık düzenleyici kurumların devreye girmesiyle birlikte söz konusu yazılım güncellemesini acil bir gereklilik haline getirdi.
Güneş Radyasyonunun Etkileri ve Alınan Önlemler
Yapılan araştırmalar, yüksek irtifalarda uçuş sırasında güneşin yaydığı yoğun radyasyonun, uçuş verilerini bozabileceğini göstermiştir. JetBlue Airways uçağının Florida'ya acil iniş yapmasıyla sonuçlanan bu olay, en az 15 kişinin yaralanmasına yol açtı. Avrupa Birliği’nin uçuş emniyeti kurumu EASA, Airbus A320 ailesi için acil bir yazılım güncellemesi yayımlayarak, uçak içi bilgisayarlardaki hassasiyetin giderilmesi gerektiğini duyurdu. EASA, her uçağın tekrar yolcu taşıyabilmesi için bu sorunun çözülmesini zorunlu kıldı.
Küresel Etkiler ve İlgili Havacılık Düzenleyici Kurumları
Dünya genelindeki havacılık düzenleyici kurumları da EASA’nın talimatını takip ederek, A320 yazılım sorununu çözmeden uçuşlara devam edilmemesi yönünde havayolu şirketlerine uyarılarda bulundu. Örneğin, Hindistan'ın havacılık düzenleme kurumu ülkedeki 338 Airbus uçağının bu durumdan etkilendiğini açıkladı. American Airlines, yaklaşık 340 uçağının yazılım güncellemesinin gerekeceğini belirtirken, Güney Koreli Asiana Airlines, geri çağırmadan sadece 17 uçağının etkilendiğini bildirdi. Birçok ülkede havacılık düzenleyici kurumları, uçuşlarda aksaklıklar ve iptaller olabileceği hususunda uyarılarda bulundu. Japonya'nın en büyük havayolu şirketi, bu süreçte 13 bin 500 yolcuyu etkileyen 95 uçuşunu iptal etti.
A320 Uçak Ailesinin Özellikleri ve Geri Çağırma Süreci
Dünyanın en çok satan ticari uçağı olan A320, geniş bir kullanıcı ağına sahiptir ve toplamda 11 bin 300 adet tek koridorlu uçağı hizmet vermektedir. Airbus A320 ailesinin yanı sıra, A318, A319 ve A321 modellerinin de bu güvenlik açığından etkilendiği bildirilmektedir. Yapılan tahminlere göre, Airbus A320'ler için alınan ihtiyati tedbir yaklaşık 6 bin uçağı kapsayabilir. Airbus, 350 operatöre gönderdiği geri çağırma talebinin, 55 yıllık tarihinin en büyük geri çağırma taleplerinden biri olduğunu ifade etti.
A320 uçakları, Fly-by-wire teknolojisi kullanarak, manuel uçuş kumandalarını elektronik bir arayüzle değiştiren gelişmiş bir uçuş kumanda sistemine sahiptir. Bu sistem, kokpitteki kumandalar ile uçağın uçuşunu kontrol eden parçalar arasında doğrudan mekanik bir bağlantı bulunmadan, pilotun hareketlerini sinyallere dönüştürerek uçak yüzeylerini (kanatçıklar, dümenler) hareket ettirmektedir. Airbus, yaklaşık 5 bin 100 uçağın "kokpit yazılım güncellemesiyle" 3 saat içinde uçuşa hazır hale gelmesini beklerken, yaklaşık 1000 kadar eski model uçağın ise yerleşik bilgisayarlarının fiziksel olarak değiştirilmesi gerekeceğinden, bu sürecin ne kadar süreceği belirsizliğini korumaktadır. Analiz şirketi Cirium, Avrupa'da 2 bin 586 aktif A320 uçağının yazılımlarının güncellenmesi gerektiğini bildirmiştir.
