Hollanda hükümeti, el koyduğu çip üreticisi Nexperia'nın Çin'deki birimiyle olan bağlantısını keserek, bu birimde çalışanların maaş ödemelerini durdurdu. Bu gelişme, ulusal basında geniş yer buldu ve şirketin Çin'deki operasyonlarını olumsuz etkileyebilecek bir durum olarak değerlendirildi.
Nexperia'nın Çin Birimi ile Bağlantı Kesintisi
Nexperia, Çin biriminin müşterilerine gönderdiği bir bilgi notunda, Hollanda merkezinin çalışanların sistem bilgisayarlarına erişimini kestiğini ve maaş ödemelerinin durdurulduğunu bildirdi. Notta, Çin biriminin bu duruma derin bir şaşkınlık ve hayal kırıklığı ile yanıt verdiği ifade edildi. Ayrıca, birimin uzun süredir "acımasız" bir baskı altında olduğu ve mevcut yönetimin şirketin Çin pazarını terk etme hazırlığında olduğuna dair izlenimler aktarıldı.
Hollanda'nın El Koyma Süreci
Hollanda hükümeti, Çinli Wingtech Technology şirketinin 2019 yılında Nexperia'nın çoğunluk hissesini satın almasının ardından, bu ayın başında şirkete el koydu. Hükümet, bu adımın gerekçesi olarak "ciddi yönetim sorunları" ve bu sorunlara ilişkin acil işaretler gösterdi. Açıklamada, bu durumun Hollanda ve Avrupa topraklarındaki kritik teknolojilere yönelik bilgi birikimi ve üretim kapasitesinin sürekliliğini tehdit ettiği belirtildi. Ayrıca, Nexperia tarafından üretilen malların acil durumlarda kullanılamaz hale gelmesinin önlenmesi amacıyla bu kararın alındığı ifade edildi.
Çin Pazarındaki Etkiler ve Kurtarma Tedbirleri
Nexperia'nın Çin birimi, maaş ödemelerinin durdurulmasına rağmen, ülkedeki müşterilere hizmet vermeye devam edebilmek için kurtarma tedbirleri aldığını ve yerel bir tedarik zinciri oluşturduğunu vurguladı. Bu durum, şirketin Çin pazarında kalma çabalarını gösteriyor.
Hollanda ve ABD Arasındaki İlişkiler
Hollanda hükümetinin bu hamlesi, ABD'nin ihracat kontrolü düzenlemelerinin ardından geldi. ABD, "Varlık Listesi"nde yer alan şirketlerin yüzde 50 ortak olduğu iştirakleri kontrol kapsamına alma kararını almıştı. Wingtech, Aralık 2024 itibarıyla bu listeye alınmıştı. Hollanda hükümeti, 30 Eylül'den itibaren geçici kontrol tedbirleri uygulayarak, Nexperia'nın yönetimine tamamen el koydu. Nexperia, Avrupa'daki çip üretiminde önemli bir rol oynamaktadır ve Tesla ile Apple gibi büyük şirketlerin tedarikçileri arasında yer almaktadır.
Çip ve Yazılım Gerilimleri
ABD'nin eski Başkanı Joe Biden liderliğindeki hükümet, ulusal güvenliği tehdit edebilecek teknolojilerin transferini önlemeyi stratejik bir hedef haline getirmiştir. Çip ve Bilim Yasası, bu bağlamda Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişimini kısıtlamak amacıyla 10 Ağustos 2022'de yürürlüğe girmiştir. Biden yönetimi, ayrıca Çin'e yapılan yatırımlara kısıtlamalar getirmiş ve bu alandaki denetimleri artırmıştır. Bu çerçevede, yarı iletkenler ve mikro-elektronik alanında önemli düzenlemelere gidilmiştir.
Son olarak, Biden yönetimi, 2 Aralık 2024 itibarıyla 24 tür çip üretim donanımı ile yarı iletkenlerin geliştirilmesinde kullanılan yazılıma ihracat kısıtlamaları getirmiştir. Bu adımlar, ABD ile Çin arasındaki ticaret ve teknoloji gerilimlerinin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir.
