Yeni araştırmalar, kedilerin insanlarla olan ilişkilerinin, evcilleşme sürecinden çok daha yakın bir tarihte, Kuzey Afrika'da başladığını ortaya koydu. Bilim insanları, bu gerçeği kedi kemiklerinin DNA analizleri ile belirleyerek, kedilerin kökeni hakkında önemli bilgiler sundu.
Kedilerin Evcilleşme Süreci
Kedilerin evcilleşmesi, uzun bir süre boyunca merak konusu olmuştur. Daha önce yapılan çalışmalar, kedilerin insanlarla ilişkilerini 10 bin yıl önce, Levant bölgesinde kurduklarını öne sürüyordu. Ancak Oxford Üniversitesi'nden Profesör Greger Larson'un liderliğindeki yeni bulgular, bu sürecin aslında 3 bin 500 ila 4 bin yıl önce Kuzey Afrika'da başladığını ortaya koymuştur. Larson, "Kediler her yerde bulunuyor ve onlarla ilgili birçok içerik üretiliyor. Ancak kedilerle olan ilişkimizi 10 bin yıl önce değil, çok daha yakın bir tarihte başlatmalıyız" açıklamasında bulundu.
DNA Analizleri ve Araştırma Yöntemleri
Bilim insanları, Anadolu, Avrupa ve Kuzey Afrika'daki arkeolojik alanlardan elde ettikleri kedi kemiklerinin DNA analizlerini gerçekleştirdi. Bu analizler, kemiklerin tarihlerini belirlemekle kalmayıp, günümüz kedilerinin gen havuzuyla karşılaştırılmasını da sağladı. Böylece, kedilerin evcilleşme sürecinin tarımın başladığı bölgelerde değil, daha çok Mısır'a özgü bir olgu olduğu anlaşılmıştır. Bu durum, antik Mısır'ın kedilere olan saygısını ve onları sanat eserlerinde ölümsüzleştiren toplum yapısını desteklemektedir.
Kedilerin Yayılımı ve Tarihsel Bağlantıları
Kedilerin insanlarla ilişki kurmasının ardından, farelerle mücadelede önemli bir rol üstlenerek gemilerle dünyanın dört bir yanına dağıldıkları bilinmektedir. Kediler, Avrupa'ya ise yalnızca iki bin yıl önce ulaştılar. Romalılar aracılığıyla Avrupa'ya yayılan kediler, daha sonra İpek Yolu boyunca doğuya, Çin'e kadar ilerlemişlerdir. Günümüzde kediler, Antarktika hariç neredeyse dünyanın her yerinde bulunabilir durumdadır.
Leopar Kedilerinin İnsanlarla İlişkisi
Yapılan araştırmalar, evcil kedilerin ortaya çıkmasından çok önce, Çin'de insanlarla etkileşime giren yabani kedilerin varlığını da ortaya koymuştur. Bu kediler, yaklaşık 3.500 yıl boyunca insan yerleşimlerinde yaşamış ve leopar kedileri olarak adlandırılmıştır. Pekin Üniversitesi'nden Profesör Shu-Jin Luo, bu kedilerin insanlar ile "kommensal yaşam" sürdürdüğünü, yani her iki türün de birbirine zarar vermeden bir arada yaşadığını belirtmiştir. İnsanlar, leopar kedilerinin kemirgenleri uzaklaştırmaları nedeniyle bu durumdan memnuniyet duymuşlardır. Ancak leopar kedileri evcilleşmemiştir ve Asya'nın birçok yerinde yaban hayatlarına devam etmektedirler.
Son zamanlarda leopar kedileri, evcil kedilerle çiftleştirilerek Bengal kedileri olarak bilinen yeni bir cins oluşturulmuştur. Bu gelişmeler, kedilerin evcilleşme tarihine dair anlayışımızı derinleştirirken, bilim dünyasında önemli bir tartışma başlatmaktadır. Araştırma sonuçları, Science dergisinde ve Cell Genomics'te yayımlanmış olup, BBC gazetecileri tarafından hazırlanmış ve kontrol edilmiştir. Bu çalışma, bir pilot proje çerçevesinde yapay zeka desteği ile de güçlendirilmiştir.
