ABD'de federal hükümetin kapandığı bilgisi, hem Washington D.C. hem de dünya genelindeki finansal piyasalarda büyük bir endişeye yol açtı. Salı gece yarısından itibaren ülke genelinde yüz binlerce kamu çalışanı, maaşlarını alamadan ücretsiz izne çıkmak durumunda kaldı. Kongre'de bütçe tasarısının onaylanamaması, bu beklenmedik gelişmenin arkasındaki temel neden olarak öne çıkıyor. Peki, hükümetin kapanma süreci nasıl gelişti ve piyasalara olası etkileri neler olacak? İşte bu sorulara detaylı yanıtlar.
ABD'de Hükümet Neden Kapatıldı?
ABD federal hükümeti, yeni mali yılın başlamasından önce Kongre'de geçici bütçe tasarısı üzerinde bir uzlaşı sağlanamaması sonucu resmen kapandı. Amerikan yasalarına göre her yıl 1 Ekim'de başlayan yeni mali yıl öncesinde bütçenin onaylanması zorunludur. Ancak Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki derin görüş ayrılıkları, bu sürecin işlemesini engelledi. Bu kapanma, 2019'dan bu yana ilk kez gerçekleşti ve federal hükümetin sadece "temel hizmetleri" yürütmesine neden oldu.
Partiler Arasındaki Anlaşmazlıklar
ABD'deki bütçe krizi, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasındaki uzun süredir devam eden harcama tartışmalarının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının uzatılmasını, Medicaid kesintilerinin geri alınmasını ve sosyal programlara ek finansman sağlanmasını talep ederken, Cumhuriyetçiler mevcut harcama düzeylerinin korunmasını savundu. Her iki tarafın sunduğu tasarıların Senato'da yeterli oyu alamaması, federal hükümete kaynak sağlayacak bir düzenlemenin hayata geçirilmesini engelledi.
Hükümet Kapanmasından Kimler Etkilenecek?
ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), kapanma sürecinden yaklaşık 750 bin federal çalışanın etkilenebileceğini açıkladı. "Temel hizmetlerde" görev alan asker, polis, istihbarat görevlisi, doktor ve havaalanı personeli çalışmaya devam etse de, maaşlarını ancak yeni bütçe onaylandığında alabilecekler. Bu durum, kamu çalışanlarının günlük yaşamlarını zorlaştıracak ve ekonomik belirsizlikleri artıracaktır.
Piyasalardaki Olası Etkiler
Hükümet kapanmaları, yalnızca kamu çalışanlarını değil, aynı zamanda finansal piyasaları da doğrudan etkileyen olaylardır. Uzmanlara göre, kapanmanın uzaması, yatırımcı güvenini zedeleyerek doların değerinde dalgalanmalara neden olabilir. ABD'nin finansal güvenilirliğinin sorgulanması, özellikle gelişmekte olan ülkelerin para birimleri üzerinde baskı yaratma potansiyeline sahiptir. Ayrıca, ABD borsalarında kapanma sürecinde genellikle kısa vadeli satış baskısı artmakta, bu da belirsizlik kaynaklı düşüşlere yol açabilmektedir.
Tarihsel Kapanma Deneyimleri
ABD tarihinde 1981'den bu yana çok sayıda kısa süreli hükümet kapanması yaşanmıştır. Ancak, 2013 ve 2018-2019 yıllarında meydana gelen uzun süreli kapanmalar, federal hükümetin işleyişini ciddi şekilde aksatmıştır. Özellikle 2018-2019 dönemi 35 gün sürerek ABD tarihinin en uzun hükümet kapanması olmuştur. Bu yeni kapanma da, taraflar arasındaki siyasi gerilimler nedeniyle tarihi bir öneme sahip olabilir.
Siyasi Çıkmazın Ekonomik Yansımaları
ABD'de hükümetin kapanması, yalnızca siyasi çekişmelerin bir sonucu değil; aynı zamanda küresel piyasalarda domino etkisi yaratabilecek ciddi bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Kapanmanın süresi uzadıkça kamu çalışanlarının mağduriyeti artacak, Amerikan ekonomisinde güven sorunu büyüyecek ve küresel piyasalarda dalgalanma şiddetlenecek. Uzmanlar, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında hızlı bir uzlaşma sağlanmadığı takdirde, ABD'nin içeride ve dışarıda ciddi ekonomik sonuçlarla karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulunuyor.
