Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Kadir Özkaya, bireysel başvuru sisteminin uygulamaya konulmasından bu yana, başvuruların önemli bir artış gösterdiğini ve sistemin etkililiğini vurguladı. 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren geçerli olan bireysel başvuru yolunun, bireylerin hak arayışında önemli bir mekanizma haline geldiği ifade edildi.
Bireysel Başvuruların Sayısı ve Değerlendirme Süreci
Özkaya, AYM’ye şu ana kadar toplam 702 bin 53 bireysel başvuru yapıldığını ve bunlardan 600 bin 14’ünün karara bağlandığını belirtti. Verilen kararların büyük bir kısmının kabul edilemezlik gerekçesiyle sonuçlandığını aktaran Özkaya, 531 bin 134 başvurunun kabul edilebilirlik kriterlerini taşımadığı için "kabul edilemez" olarak değerlendirildiğini kaydetti. 23 Eylül 2012 tarihinden bu yana, mahkeme tarafından toplam 81 bin 841 ihlal kararı verildiği de vurgulandı. Bu kararların 56 bin 443’ü, makul sürede yargılanma hakkına ilişkin olarak verilmiş olup, başvuruculara manevi tazminat ödenmesiyle sonuçlanmıştır.
İhlal Kararlarının Dağılımı
Özkaya, AYM'nin verdiği ihlal kararlarının çeşitliliğine dikkat çekti. Adil yargılanma hakkı, mülkiyet hakkı ve ifade özgürlüğü gibi 19 farklı hak grubundan toplamda 23 bin 914 dosya bazlı, 25 bin 398 hak bazlı ihlal kararı verildiği ifade edildi. Mahkeme kayıtlarına göre, bu kararlardan icra süreci henüz tamamlanmamış olanların sayısının 84 olduğu bildirildi.
Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı Üzerine Vurgular
Özkaya, adaletin sağlanmasında hakim ve savcıların tarafsız ve bağımsız bir tutum sergilemelerinin önemine işaret etti. Adaletin, hakkaniyete uygun bir şekilde dağıtılması gerektiğini belirten Özkaya, bu durumun hukuk devleti ilkesinin gerekliliği olduğunu vurguladı. Hak ve özgürlüklerin güvencesinin bağımsız ve tarafsız bir yargıdan geçtiğini ifade eden Özkaya, hakim ve savcıların, dışsal etki ve baskılardan uzak kalarak, hukukun ve vicdani kanaatlerinin gerektirdiği şekilde karar vermeleri gerektiğini dile getirdi.
Özkaya’nın bu açıklamaları, Türkiye’deki yargı sisteminin işleyişi ve bireysel başvuru hakkının sağladığı fırsatlar hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Anayasa Mahkemesi, bireylerin haklarını koruma noktasında önemli bir rol üstlenmeye devam etmektedir.
