Türkiye, kekik ihracatında dünya pazarında önemli bir konuma ulaştı. 77 farklı türü bulunan bu şifalı bitki, 2024 yılında 62,3 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirerek yeni bir rekora imza attı. Antik çağlardan beri bilinen ve özellikle Akdeniz bölgesinde yaygın olarak bulunan kekik, yalnızca Türk mutfağının vazgeçilmez bir parçası olmakla kalmayıp, aynı zamanda ilaç ve kozmetik sektörlerinde de önemli bir yer edinmiştir.
Kekik ve Ekonomik Önemi
Kekik, içerdiği değerli uçucu yağlar sayesinde sağlık açısından büyük bir öneme sahiptir. Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Çiğdem Bozdemir, kekik türlerinin kalitesinin ve çeşitliliğinin Türkiye'nin bu alandaki başarısında önemli bir rol oynadığını belirtiyor. Türkiye, dünya genelinde 306 kekik türünden 77'sini doğal olarak ya da tarım alanlarında yetiştiriyor. Bu nedenle, bitkisel ilaç, gıda ve kozmetik maddeleri için birçok ülke Türkiye'yi tercih ediyor.
Çeşit Geliştirme ve Araştırmalar
Türkiye, kekik üretimini artırmak ve kalitesini yükseltmek amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı enstitülerde çeşitli araştırmalar yürütmektedir. 4 enstitüde 5 farklı kekik çeşidi geliştirilmiş olup, Doğu Akdeniz ve Ege bölgelerinde de farklı projeler devam etmektedir. Ceylan 2002, Tayşi 2002, Winter, Timo, Tınmaz gibi çeşitli türler tescil edilmiştir. Bu gelişmeler, Türkiye'nin kekik ihracatında önemli bir pay sahibi olmasını sağlamıştır.
İhracat Rakamları ve Pazar Durumu
2023 yılı itibarıyla Türkiye, 17 bin tondan fazla kekik ihraç ederek 55 milyon dolardan fazla döviz girişi sağlamıştır. 2024 yılında ise bu rakam, 18,6 bin tonun üzerine çıkarak 62,3 milyon dolara ulaşmıştır. Kekik ihracatı, işlenmemiş ve işlenmiş kekik gruplarını ve uçucu yağları kapsamaktadır. Dr. Bozdemir, Türk kekiğinin kalitesinin “Turkish Oregano” adıyla tescillenmesini sağladığını ifade etmektedir.
Artan Talep ve Kalite Standartları
2018 yılında Türkiye'de 139 bin dekar alanda 15 bin ton civarında kekik üretimi yapılırken, 2023 itibarıyla bu rakam 216 bin dekara ve 30 bin tonun üzerine çıkmıştır. Özellikle İzmir Kekiği ve İstanbul Kekiği, uluslararası pazarda büyük ilgi görmektedir. Dr. Bozdemir, küresel tüketicilerin bilinçlenmesi ile birlikte doğal ürünlere olan talebin arttığını vurgulamakta ve bu durumun kekik pazarında olumlu bir etki yarattığını ifade etmektedir.
Türkiye'nin sahip olduğu coğrafi ve bitki zenginliği, kaliteli kekik üretimi açısından önemli bir avantaj sunmaktadır. Kalite standartlarına uyulması durumunda, Türkiye'nin dünya pazarında kekik ve kekik yağı alanındaki liderliğini sürdürmesi mümkündür. Bu bağlamda, pazar taleplerine uygun ve kaliteli ürünlerin geliştirilmesi, sektördeki rekabet gücünü artıracaktır.
