Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından kritik bir aşama kaydediliyor. AK Parti hükümeti, emeklilik sisteminde köklü değişiklikler yaparak erken emekliliği zorlaştırmayı ve çalışma süresini uzatmayı hedefliyor. Yeni düzenlemelerle, çalışma süresi arttıkça emekli maaşlarının da yükseleceği belirtiliyor. Bu modelle, kayıt dışı istihdamla mücadele ve sosyal güvenlik sisteminin kapsamının genişletilmesi amaçlanıyor.
Aktif/Pasif Oranındaki Düşüş ve Yeni Modelin Gerekçeleri
Son üç yılda Türkiye'nin sosyal güvenlik sisteminin önemli bir göstergesi olan aktif/pasif oranı düşüş göstermekte. 2020 yılında 2 olan bu oran, 2023 sonunda 1,61'e gerilemiş durumda. Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda ise bu oran 1,49'a iniyor. Bu durum, her 1,49 çalışan başına bir emeklinin finansmanının gerektiği anlamına geliyor. Hükümet, bu dengesizliği gidermek için yeni adımlar atmayı planlıyor.
Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele ve Kolay İşverenlik Uygulamaları
AK Parti, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında, ev işlerinde çalışanlar ve apartman görevlileri için başlatılan 'kolay işverenlik' uygulamasının kapsamını genişletmeyi hedefliyor. Temizlik, yaşlı ve çocuk bakımı gibi alanlarda çalışanların sigortalı hale gelmesi, e-Devlet üzerinden kolaylaştırılacak. Yeni düzenlemelerle, işverenlerin muhasebeci yardımı olmadan sigortalı bildirim işlemlerini yapabilmesi mümkün hale gelecek. Bunun yanı sıra, düşük gelirli esnaf, çiftçi, mevsimlik çalışan ve sanatkârlar için özel sigorta programları da oluşturulacak.
Emeklilik Maaşlarının Yeniden Düzenlenmesi
Yeni emeklilik modelinin en dikkat çekici yönlerinden biri, aylık bağlama sisteminin, bireylerin daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek şekilde değiştirilmesi. Çalışma süresinin artması ile emekli maaşlarının da yükselmesi bekleniyor. Bu sayede, erken emekliliğin önüne geçilmesi ve aktif/pasif dengesinin korunması hedefleniyor. Gelire dayalı prim bildirimi kapsamının genişletilmesi ve esnek çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemi ile uyumlu hale getirilmesi de planlanan diğer yenilikler arasında bulunuyor.
Mesleki Rehabilitasyon ve İşgücü Piyasasına Katılım
Malulen emekli olan veya sürekli iş göremezlik raporu alan bireylerin yeniden işgücü piyasasına katılmaları için mesleki rehabilitasyon uygulamaları hayata geçirilecek. Hükümetin hedefi, sosyal güvenlik sistemini daha kapsayıcı ve mali açıdan sürdürülebilir hale getirmek. Bu adımların, sosyal güvenlik sisteminin etkinliğini artırması ve daha geniş bir kitleye ulaşması öngörülüyor.
Eleştiriler ve Gelecek Beklentileri
AK Partili Nihat Zeybekçi'nin emeklilik sistemi ile ilgili yaptığı açıklamalar, kamuoyunda bazı eleştirilere yol açtı. "AK Parti mezarda emeklilik sistemi getirecek" şeklinde yorumlar yapılırken, emeklilik yaşı ile ilgili düzenlemelerin zorunlu olduğu vurgulandı. Zeybekçi, emeklilik yaşının düşüklüğüne dikkat çekerek, bu konuda kalıcı bir çözüm üretilmesi gerektiğini belirtti. Hükümetin bu yeni düzenlemelerle birlikte sosyal güvenlik sistemini daha etkili bir yapı haline getirmesi bekleniyor.
