İkinci Dünya Savaşı sırasında Macaristan'da Nazi faaliyetlerine karşı mücadele eden "Dallam Grubu" hakkında yeni ayrıntılar gün yüzüne çıktı. Bu direniş ağında yer alan futbol dünyasının tanınmış isimleri, dönemin karanlık dönemine ışık tutan önemli bir tarihsel bellek oluşturuyor.
Dallam Grubu ve Amerikan İstihbaratı
Yeni yayımlanan bir tarih çalışması, II. Dünya Savaşı sırasında Macaristan'da faaliyet gösteren az bilinen bir casusluk ve direniş ağı olan Dallam Grubu'nun detaylarını ortaya koyuyor. Araştırmalar, Amerikan istihbaratının gizli desteğiyle hareket eden bu grupta, ünlü futbolcular István Tóth Potya ve Géza Kertész’in aktif rol aldığını gösteriyor. Macaristan'ın önde gelen internet yayın organlarından Valsz, bu konuyla ilgili olarak Tóth ile bir söyleşi gerçekleştirdi.
Direnişteki Rolü ve Faaliyetleri
Frençvaroş'un efsanevi teknik direktörlerinden biri olan Potya Tóth ve uzun yıllar İtalya'da futbol oynamış olan Kertész, Nazi rejimine karşı yeraltı örgütlenmesi içinde sahte belgeler temin ederek zulme uğrayanlara yardım etti. Ayrıca, Amerikan Stratejik Hizmetler Ofisi (OSS) ile iş birliği yaparak önemli bir direniş ortaya koydular. Tarihçi Domokos Szokolay’ın araştırması, bu futbolcuların sadece spordaki başarılarıyla değil, aynı zamanda özgür ve bağımsız bir Macaristan için verdikleri mücadele ile de tanınmaları gerektiğini vurguluyor.
Alman İşgali ve Trajik Son
1944 sonbaharında, Hitler’in Panzerfaust Harekâtı sırasında Dallam Grubu’nun faaliyetleri yoğunlaşmışken, OSS ajanı Pál Kovács’ın tutuklanmasıyla grup çöküşe geçti. Potya Tóth ve Kertész, kısa süre içerisinde yakalanarak işkence gördü ve 1945 Şubat’ında Budapeşte’de infaz edildi. Resmî bir yargılama olmaksızın hayatlarını kaybeden bu iki futbolcu, Macar direniş tarihinin kahramanları olarak anılmaktadır.
Sivil Direnişin Simgesi
Szokolay, Dallam Grubu’nun hikâyesini "devlet iktidarını gasp edenlere karşı sivil özyönetim" örneği olarak tanımlıyor. Bu futbolcular, ideolojik bir iktidar talep etmeden, bağımsızlık ve özgürlük için mücadele ettiler. Günümüzde Frençvaroş kulübü ve spor tarihçileri, bu isimlerin anısını yaşatmaya çaba gösteriyor. Ancak, Dallam Grubu’nun hikayesinin, Soğuk Savaş sonrası politik iklimde unutulmaya terk edildiği belirtiliyor.
Tarihî Önemi ve Tanınma Eksikliği
Araştırmacılar, Potya Tóth ve Géza Kertész’in, Macaristan’ın Nazi işgali dönemindeki en önemli sivil direniş figürleri arasında yer aldığını ifade ediyor. Ancak, bu kahramanların şimdiye dek hak ettikleri ölçüde tanınmadıkları da vurgulanıyor. Macar futbolunun tarihi, sadece spor başarılarıyla değil, aynı zamanda bu tür cesur direniş hikayeleri ile de şekillenmektedir.
